Wijn is een fascinerend product van moeder natuur, gefermenteerd druivensap dat een scala aan geuren, smaken en texturen in een glas kan vangen. Al duizenden jaren wordt wijn over de hele wereld gemaakt, elk met zijn eigen unieke uitdrukking van terroir en wijnmakersstijl.
Vandaag de dag, temidden van een overvloed aan moderne wijnproductiemethoden, is er een beweging die een stap terug doet en het wijnmaken terugbrengt naar zijn meest fundamentele vorm: natuurwijnen.
Waarom natuurwijn belangrijk is
Wijnliefhebbers, zowel nieuwe als ervaren, zijn altijd op zoek naar nieuwe ervaringen en manieren om hun wijnkennis te verdiepen. Het ontdekken van natuurwijnen kan een verrijkende toevoeging zijn aan deze reis.
Natuurwijn, ook wel ‘raw wine’ of ‘vinnaturel’ genoemd, biedt een andere lens om naar wijn te kijken, waarbij de nadruk ligt op minimale interventie, zowel in de wijngaard als in de kelder, en een sterke focus op duurzaamheid. Deze wijnen, die vaak worden gekenmerkt door hun levendige en soms ongewone smaakprofielen, kunnen een boeiende uitdaging vormen voor het gehemelte en de percepties van wat wijn kan en zou moeten zijn, uitdagen.
Of je nu geïnteresseerd bent in duurzaamheid, op zoek bent naar unieke smaakervaringen, of gewoon nieuwsgierig bent naar de verschillende stijlen van wijn die er zijn, natuurwijnen hebben veel te bieden. Deze gids is bedoeld om een licht te werpen op wat natuurwijnen zijn, wat ze bijzonder maakt en enkele suggesties te geven voor natuurwijnen die je zou kunnen proberen.
Wat zijn natuurwijnen?
De wereld van wijn kan soms overweldigend zijn met zijn diverse stijlen, druivensoorten en wijnbereidings-technieken. Een van de termen die je misschien bent tegengekomen tijdens je wijnreis is “natuurwijn”. Maar wat betekent dit precies?
Definitie van natuurwijn
Natuurwijn is een term die wordt gebruikt om wijnen te beschrijven die zijn gemaakt met minimale menselijke tussenkomst, zowel in de wijngaard als in de kelder. Het idee is om een wijn te creëren die een zo puur mogelijke uitdrukking is van zijn terroir – de unieke combinatie van klimaat, bodem en druivensoort waaruit het voortkomt.
Anders dan bij conventionele wijnen, worden bij de productie van natuurwijnen geen synthetische herbiciden, pesticiden of meststoffen gebruikt in de wijngaard. In de kelder is er een minimale interventie van de wijnmaker: geen toegevoegde gisten voor fermentatie, geen temperatuurregeling, en meestal geen of weinig toegevoegde sulfieten (een gemeenschappelijk conserveermiddel in wijn). Bovendien wordt natuurwijn typisch niet gefilterd of geklaard, wat kan resulteren in een troebel uiterlijk en sediment in het glas – beide zijn volkomen normaal en veilig om te drinken.
De filosofie achter natuurwijn
Het maken van natuurwijn is een filosofie en een houding die de nadruk legt op respect voor de natuur en het milieu. Het idee is om de natuur haar gang te laten gaan en de wijn zichzelf te laten vormen, in plaats van te proberen het proces te beheersen of de wijn in een bepaalde richting te sturen.
Een belangrijk onderdeel van de filosofie van natuurwijn is duurzaamheid. Dit gaat verder dan alleen biologische of biodynamische landbouwpraktijken (hoewel veel natuurwijn makers deze ook toepassen). Het gaat ook om zorg voor de bodemgezondheid, behoud van biodiversiteit, waterbeheer en energiegebruik.
Kortom, natuurwijnen zijn het resultaat van een toegewijde inspanning om wijn te maken op een manier die zowel milieuvriendelijk is als de unieke kenmerken van het terroir benadrukt. Maar hoe vertaalt dit zich in smaak?
En hoe kunnen we beginnen met het verkennen van deze unieke categorie van wijnen? Laten we verder gaan met een kijkje in enkele van de meest bekende soorten natuurwijnen die je zou kunnen proberen.
Wat maakt natuurwijnen bijzonder?
De wereld van natuurwijnen is even divers en complex als die van hun conventionele tegenhangers. Hier volgt een uiteenzetting van wat deze wijnen echt bijzonder maakt.
Unieke kwaliteiten en kenmerken
Wat natuurwijnen onderscheidt, is hun unieke uitdrukking van terroir. Doordat er tijdens het wijnmaakproces minder interventie is, komen de kenmerken van de druif en de invloed van de omgeving waarin deze groeit meer naar voren. Dit resulteert in wijnen met unieke, vaak onverwachte smaken en aroma’s. Natuurwijnen hebben ook de neiging om levendiger te zijn.
Dit komt doordat ze vaak niet of minimaal worden gefilterd, waardoor ze hun natuurlijke gistcellen behouden. Deze cellen kunnen doorgaan met fermenteren in de fles, wat resulteert in een levendige, licht sprankelende wijn. Het gebrek aan filtratie kan ook betekenen dat natuurwijnen troebel zijn in vergelijking met conventionele wijnen. Dit is een esthetisch verschil dat sommige mensen in eerste instantie kan afschrikken, maar het heeft geen invloed op de smaak van de wijn.
Uitdagingen en voordelen
Hoewel natuurwijn een opwindende nieuwe wereld kan zijn om te verkennen, zijn er ook uitdagingen aan verbonden. Het maken van natuurwijn kan moeilijk en risicovol zijn, omdat het vergt dat de wijnmaker de controle opgeeft en vertrouwt op de natuurlijke processen. Dit kan leiden tot een grotere variabiliteit tussen jaargangen en zelfs tussen afzonderlijke flessen.
Het gebrek aan toegevoegde sulfieten kan ook betekenen dat natuurwijnen minder stabiel zijn en minder lang kunnen worden bewaard dan conventionele wijnen. Ze kunnen ook gevoeliger zijn voor fouten zoals oxidatie of de groei van ongewenste bacteriën. Echter, voor velen wegen de voordelen van natuurwijnen op tegen deze uitdagingen.
Natuurwijnen kunnen een grotere complexiteit en diepte van smaak bieden dan veel conventionele wijnen. Bovendien, door het ontbreken van chemische toevoegingen, kunnen ze ook aantrekkelijk zijn voor diegenen die op zoek zijn naar een meer ‘natuurlijke’ of ‘zuivere’ wijnervaring. Het belangrijkste is dat natuurwijnen, net als alle wijnen, bedoeld zijn om van te genieten.
Of je nu een ervaren wijnkenner bent of een nieuwkomer in de wijnwereld, er is een natuurwijn die bij jouw smaakprofiel past.
Belangrijkste regio’s en producenten van natuurwijn
Natuurwijnen worden wereldwijd geproduceerd, maar er zijn enkele regio’s en producenten die zich hebben onderscheiden door hun toewijding aan natuurlijke wijnbouwmethoden en de kwaliteit van hun wijnen.
Frankrijk: de pionier van natuurwijnen
In Frankrijk, de bakermat van de natuurwijnbeweging, worden sommige van de meest gewaardeerde natuurwijnen ter wereld geproduceerd.
De Loirevallei, de Beaujolais, de Rhône en de Languedoc zijn slechts enkele van de regio’s die bekend staan om hun natuurwijnen.
In de Beaujolais, bijvoorbeeld, is Domaine Marcel Lapierre een naam die synoniem is geworden met hoogwaardige natuurwijnen.
Lapierre, een van de grondleggers van de natuurwijnbeweging, is bekend om zijn expressieve, fruitige wijnen gemaakt van de gamay-druif.
Italië: diversiteit en innovatie
Italië, een land dat al lang bekend staat om zijn diversiteit aan wijnstijlen en -variëteiten, heeft ook een bloeiende natuurwijncultuur. Van Piemonte in het noorden tot Sicilië in het zuiden, Italiaanse producenten hebben natuurwijnmethoden omarmd om unieke en onvergetelijke wijnen te creëren.
Een producent om zeker eens te bekijken is Elisabetta Foradori in Trentino, wiens werk met de teroldego-druif haar erkenning heeft opgeleverd als een van de vooraanstaande producenten van natuurwijnen in Italië.
Spanje: oude wijnstokken, nieuwe technieken
Spanje heeft de wereld enkele van de oudste wijnstokken en wijntradities gegeven, maar ook enkele van de meest innovatieve natuurwijnen. Regio’s zoals Catalonië, Baskenland en de Canarische Eilanden zijn slechts enkele van de plaatsen waar je geweldige Spaanse natuurwijnen kunt vinden.
Envínate, een samenwerkingsverband van vier vrienden, heeft bijvoorbeeld lof gekregen voor hun natuurwijnen uit verschillende Spaanse wijnregio’s, waaronder de Canarische Eilanden en Ribeira Sacra.
Aanbevelingen voor natuurwijnen om te proberen
Of je nu nieuw bent in de wereld van natuurwijnen of een ervaren liefhebber bent, het verkennen van deze wijnen kan een boeiende en belonende ervaring zijn.
Hier zijn enkele aanbevelingen die een breed scala aan smaken en prijsklassen bestrijken.
Domaine Marcel Lapierre, Morgon, Beaujolais, Frankrijk
Deze wijn, gemaakt van gamay-druiven, is een prachtig voorbeeld van een Beaujolais natuurwijn. Het heeft levendige rode fruitaroma’s, aangevuld met aardse en kruidige tonen.
Het is een middelzware wijn, ideaal voor voedselparingen met kip, lichte vleeswaren, of zelfs vis. De prijsklasse is gemiddeld, waardoor het een toegankelijke keuze is voor iemand die net begint met natuurwijnen.
Elisabetta Foradori, Teroldego Rotaliano, Trentino, Italië
Elisabetta Foradori is een meester in het werken met de teroldego-druif, en deze wijn is een prachtig bewijs van haar talent. Het heeft diepe, donkere fruitaroma’s, gecombineerd met minerale en kruidige tonen. Het past goed bij gegrild vlees of stevige pastagerechten. Hoewel deze wijn aan de duurdere kant is, is de complexiteit en kwaliteit de prijs waard.
Envínate, ‘Albahra’, Almansa, Spanje
Deze wijn, gemaakt van de garnacha tintorera-druif, is zowel elegant als expressief. Het biedt aroma’s van donkere bessen en bloemen, gecombineerd met een frisse mineraliteit. Het is een veelzijdige wijn die goed past bij een breed scala aan gerechten, van tapas tot gegrild vlees. De prijs is redelijk, waardoor het een uitstekende keuze is voor zowel beginners als ervaren natuurwijnliefhebbers.
Het natuurlijke pad in de wereld van wijn
Natuurwijnen bieden een unieke en authentieke wijnervaring, waarbij je de kans krijgt om de ware essentie van de druif en het terroir te proeven. Terwijl ze afwijken van de conventionele wijnbereidingsmethoden, vieren ze de eeuwenoude tradities van wijn maken en markeren ze een terugkeer naar de bron.
Als je nog niet bekend bent met natuurwijnen, dan hopen we dat deze gids je heeft geïnspireerd om deze fascinerende wereld te verkennen. En als je al een liefhebber bent, hopen we dat deze informatie je verdere ontdekkingsreis ondersteunt.
Vergeet niet dat, net als bij alle wijnen, het belangrijkste bij natuurwijnen is om te genieten van het proces van ontdekken, proeven en delen.
