Bordeaux: Van Eeuwenoude Wijngaarden tot Wereldklasse Wijnen

Of je nu een beginnende wijndrinker bent of een doorgewinterde oenofiel, je zult ongetwijfeld hebben gehoord van de grandeur van Bordeaux en haar voortreffelijke wijnen. Maar wat maakt deze regio zo bijzonder en waarom staan de wijnen van Bordeaux zo hoog aangeschreven? In het zuidwesten van Frankrijk, op het kruispunt van de Garonne en Dordogne die samen de Gironde vormen, ontvouwt zich een idyllisch landschap vol met wijngaarden en majestueuze kastelen. Dit is Bordeaux, een naam die over de hele wereld gelijkstaat aan topwijnen, en synoniem is met elegantie, prestige en geraffineerde smaken. Met meer dan 120.000 hectare aan wijngaarden brengt Bordeaux enkele van de meest gerenommeerde wijnen ter wereld voort, van krachtige rode wijnen tot verkwikkende witte wijnen en weelderige dessertwijnen. Bordeaux vertegenwoordigt echter meer dan enkel wijndomeinen; het is een levendige getuigenis van eeuwenoude tradities, constante vernieuwing en een diepgewortelde toewijding aan het wijnvak. Het is een plaats waar de interactie tussen mens en natuur, geschiedenis en heden, wetenschap en kunst centraal staat.

Onze wijnen uit de Bordeaux

Geschiedenis van de Bordeaux Wijnregio

De geschiedenis van de wijnproductie in Bordeaux is een fascinerende reis door de tijd, die ons meevoert naar het Romeinse tijdperk. De Romeinen introduceerden wijnbouw in Bordeaux in de eerste eeuw na Christus, voornamelijk om wijn te leveren aan de legionairs en handelaren die in deze regio leefden. Maar al snel werd het potentieel van de regio voor wijnproductie duidelijk, en in de loop der eeuwen groeide de wijnbouw in Bordeaux uit tot een ware kunstvorm. Het beslissende moment voor Bordeaux’s wijnroem ontstond in de 12e eeuw door het huwelijk van Eleonora van Aquitanië met Hendrik II van Engeland, wat een ongekende vraag naar Bordeauxwijnen in Engeland teweegbracht. De Engelse markt bloeide op, wat de wijnbouw en -handel in Bordeaux een aanzienlijke boost gaf en de regio op de kaart zette als een vooraanstaande wijnproducent. Maar de weg naar de top was niet altijd gemakkelijk. Bordeaux heeft in de loop van zijn geschiedenis talloze uitdagingen moeten overwinnen, van oorlogen en politieke conflicten tot verwoestende plagen zoals phylloxera in de late 19e eeuw, die bijna de gehele wijnindustrie in Europa verwoestte. Ondanks deze uitdagingen heeft Bordeaux zijn veerkracht keer op keer getoond en heeft het zich steeds weer aangepast en geëvolueerd om de wereldklasse wijnregio te blijven die het vandaag de dag is. Het historische belang van Bordeaux wordt niet alleen erkend door wijnliefhebbers, maar ook door instellingen zoals UNESCO, die in 2007 een groot deel van de stad Bordeaux – inclusief de historische wijk Chartrons, ooit het hart van de wijnhandel – tot werelderfgoed heeft verklaard. Het is een passende erkenning voor een regio die al eeuwenlang de wereld van de wijn beïnvloedt en vormgeeft. Maar om echt de ziel van Bordeaux te begrijpen, moeten we verder kijken dan de geschiedenis en de oppervlakte betreden van de aarde waar de magie begint: de wijngaarden.

Geografie en Klimaat van Bordeaux

Bordeaux bevindt zich in het zuidwesten van Frankrijk, aan de Atlantische kust, en geniet van een gematigd zeeklimaat. Deze ligging is van essentieel belang voor de wijnbouw, omdat de Atlantische Oceaan een matigend effect heeft op het weer, wat leidt tot milde winters en warme zomers. Regen is gedurende het hele jaar vrij frequent, met de meeste neerslag in de herfst en de minste in de zomer, wat ideaal is voor de groei van de druiven. De regio is ook bevoorrecht met de aanwezigheid van twee rivieren, de Garonne en de Dordogne, die samenkomen om de Gironde te vormen. Deze waterwegen dragen bij aan de vochtigheidsgraad en temperatuurregulatie van de regio. Bovendien is de bodem van Bordeaux net zo gevarieerd als zijn wijnen. Kalksteen overheerst in de rechteroever, zoals in de appellaties Saint-Émilion en Pomerol, ideaal voor Merlot druiven. De linkeroever, met appellaties zoals Médoc en Graves, wordt gekenmerkt door een grindrijke bodem die perfect is voor Cabernet Sauvignon. Het gebied tussen de rivieren, genaamd Entre-Deux-Mers, is voornamelijk klei en kalksteen, zeer geschikt voor de teelt van witte druivenrassen zoals Sauvignon Blanc en Sémillon. Het unieke klimaat en de diversiteit van de bodem in Bordeaux dragen bij aan de productie van een breed scala aan wijnen, elk met zijn eigen kenmerkende karakter.

Het unieke Terroir van Bordeaux

Een van de belangrijkste factoren die bijdragen aan de unieke en uitzonderlijke wijnen van Bordeaux, is ongetwijfeld het terroir. De term ‘terroir’ verwijst naar de natuurlijke omgeving waarin een bepaalde wijn wordt geproduceerd, inclusief factoren zoals bodem, klimaat en topografie. Het is een unieke combinatie van deze elementen die de smaak en het karakter van een wijn bepalen, en er is geen plaats waar dit duidelijker is dan in Bordeaux. De Bordeaux-regio, gelegen in het zuidwesten van Frankrijk langs de oevers van de rivieren de Gironde, de Dordogne en de Garonne, is bezaaid met een divers landschap van glooiende heuvels, uitgestrekte vlaktes en vruchtbare rivieroevers. De bodem varieert aanzienlijk van streek tot streek, van kalksteen en klei tot grind en zand, en biedt een diversiteit aan terroirs die bijdragen aan een breed scala aan wijnen. Een bijzonder kenmerk van het terroir van Bordeaux is de invloed van de Atlantische Oceaan en de rivieren. De ligging dicht bij de oceaan schept een gematigd zeeklimaat met warme zomers en zachte winters, wat resulteert in perfecte omstandigheden voor de wijnteelt. Tegelijkertijd hebben de rivieren een matigend effect op het klimaat en zorgen ze voor een uitstekende drainage voor de wijngaarden. Onder deze omstandigheden gedijen de voornaamste druivenrassen van Bordeaux: Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc, Petit Verdot en Malbec voor rode wijnen, en Semillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle voor witte wijnen. Elk van deze rassen vindt zijn eigen unieke expressie in het terroir van Bordeaux, en draagt bij aan de complexiteit en veelzijdigheid van de wijnen van de regio. Maar wat maakt de Bordeaux wijnen echt speciaal, is de kunst van de assemblage, of het mengen van verschillende druivenrassen om harmonieuze en evenwichtige wijnen te creëren?

De kunst van de assemblage

Een van de onderscheidende kenmerken van Bordeaux-wijnen is de eeuwenoude praktijk van assemblage, oftewel het zorgvuldig blenden van verschillende druivenvariëteiten om een complexe, gebalanceerde wijn te creëren. Deze techniek staat centraal in de wijnmakerij van Bordeaux en wordt toegepast op zowel rode als witte wijnen. Rode Bordeaux-wijnen zijn over het algemeen een blend van merendeels Cabernet Sauvignon en Merlot, vaak aangevuld met kleinere hoeveelheden Cabernet Franc, Petit Verdot en Malbec. De precieze verhoudingen zijn sterk afhankelijk van het specifieke terroir van de wijngaard en de stijl van de wijnmaker. In de Médoc, bijvoorbeeld, domineert Cabernet Sauvignon, terwijl in Saint-Émilion en Pomerol Merlot de hoofdrol speelt. De assemblage gebeurt meestal na de fermentatie en rijping, wanneer de wijnmakers de unieke kwaliteiten en smaken van de individuele wijnen nauwkeurig kunnen beoordelen. Door zorgvuldig te proeven en te testen, selecteren ze de juiste verhoudingen van elke variëteit om de uiteindelijke blend te creëren. Dit is een kunst die veel inzicht, ervaring en finesse vereist. Witte Bordeaux-wijnen, hoewel minder bekend dan hun rode tegenhangers, zijn net zo complex en verfijnd, met de assemblage die typisch Semillon, Sauvignon Blanc en soms Muscadelle combineert. Semillon voegt rijke, honingzoete smaken toe, terwijl Sauvignon Blanc zorgt voor frisheid en levendigheid. Muscadelle, hoewel vaak in kleinere hoeveelheden aanwezig, draagt subtiele bloemige noten bij. Bordeaux-wijnen – of ze nu rood, wit of zoet zijn – staan bekend om hun complexiteit, elegantie en verouderingspotentieel, en veel daarvan is te danken aan de kunst van de assemblage.

Wijnproductie in Bordeaux: Een samenspel van kunst en wetenschap

In Bordeaux gaat de productie van wijn, net zoals het blenden, hand in hand met zowel wetenschappelijke precisie als artistieke expressie, waarbij oude tradities en moderne innovaties naadloos samenvloeien.

Oogst

De eerste stap in het wijnbereidingsproces is de oogst, die in Bordeaux meestal plaatsvindt van eind september tot eind oktober, afhankelijk van het weer en de rijpheid van de druiven. De oogst kan handmatig of machinaal gebeuren, hoewel handmatige oogst nog steeds de voorkeur geniet in veel van de prestigieuze appellaties om de beste selectie van druiven te garanderen.

Vergisting

Na de oogst worden de druiven geperst en begint het sap te fermenteren in vaten, meestal van roestvrij staal of beton. Tijdens de fermentatie wordt de suiker in de druiven omgezet in alcohol door de gist. Dit is ook wanneer de wijn zijn eerste smaken en aroma’s ontwikkelt.

Maceratie

Voor rode wijnen volgt na de fermentatie de maceratie, een proces waarbij de schillen, zaden en stelen van de druiven in contact blijven met het sap om kleur, tannines en extra smaakstoffen te extraheren. De duur van de maceratie varieert, maar kan tot enkele weken duren.

Rijping

Na de fermentatie en maceratie wordt de wijn overgebracht naar vaten voor de rijping. In Bordeaux wordt vaak gebruik gemaakt van Franse eikenhouten vaten, die subtiele aroma’s en smaken aan de wijn toevoegen en helpen bij het verzachten van de tannines. De rijpingsperiode kan variëren van enkele maanden tot meerdere jaren, afhankelijk van de stijl van de wijn en de voorkeur van de wijnmaker.

Assemblage

Zoals eerder vermeld, is de assemblage een cruciaal onderdeel van de productie van wijn in Bordeaux. Dit gebeurt meestal na de rijping, wanneer de wijnmaker de definitieve blend van druivenvariëteiten en jaargangen creëert.

Botteling

Na de assemblage wordt de wijn gebotteld en vaak nog een tijdje in de fles gerijpt voordat hij wordt vrijgegeven voor verkoop. De productie van wijn in Bordeaux is een zorgvuldig georkestreerd evenwicht van natuur en vakmanschap, waarbij elke stap bijdraagt aan de uiteindelijke kwaliteit en stijl van de wijn.

Appellaties en Classificaties van Bordeaux

Het systeem van appellaties en classificaties is een integraal onderdeel van de Bordeaux-wijnregio, dat helpt om de diversiteit en kwaliteit van de wijnen te behouden en te communiceren.

Appellaties

Een appellation d’origine contrôlée (AOC) is een geografische aanduiding die wordt gebruikt om de plaats van herkomst van de wijn te certificeren. Bordeaux heeft meer dan 60 verschillende AOC’s, die variëren in grootte en prestige. Elke AOC heeft specifieke regels over welke druivensoorten mogen worden verbouwd, de opbrengst per hectare, het wijnbereidingsproces en meer. Enkele van de bekendste AOC’s in Bordeaux zijn Margaux, Saint-Émilion, Pauillac, en Sauternes.

Classificaties

Naast de AOC’s heeft Bordeaux verschillende classificatiesystemen, die werden geïntroduceerd om de beste wijnen en wijnhuizen van de regio te onderscheiden. Het meest bekende systeem is de “1855 Classificatie”, die werd gecreëerd voor de Wereldtentoonstelling in Parijs op verzoek van Napoleon III. Het systeem rangschikte de beste wijnhuizen van de Médoc, met uitzondering van Château Haut-Brion in Graves, en de zoete wijnen van Sauternes en Barsac, in vijf ‘crus’ of klassen.

Cru Bourgeois

Naast de 1855 Classificatie, bestaat er ook de classificatie van Cru Bourgeois. Dit is een officiële status die wordt gegeven aan bepaalde wijndomeinen in de Médoc, en is een indicatie van een zeer goede kwaliteit, maar doorgaans tegen een lagere prijs dan de Grands Crus Classés.

Saint-Émilion Classificatie

Uniek voor de appellatie van Saint-Émilion, wordt deze classificatie elke 10 jaar herzien en bevat twee niveaus van Grand Cru Classé en Premier Grand Cru Classé met nog eens twee divisies binnenin.

Cru Artisan

Een andere classificatie is die van Cru Artisan, die in 1989 werd hersteld en ongeveer 44 domeinen van de Médoc-regio omvat. Deze wijndomeinen worden gewaardeerd voor hun consistente kwaliteit en traditionele wijnbereidingsmethoden.

Graves Classificatie

Exclusief voor de Graves-regio, de Graves Classificatie van 1959 identificeert 16 van de meest opmerkelijke wijnhuizen die rode en witte wijnen produceren. De verscheidenheid aan AOC’s en classificaties in Bordeaux maakt het soms een complex wijngebied om te navigeren, maar het draagt ook bij aan de rijkdom en diversiteit van de wijnen die het produceert.

Wijnproeven in Bordeaux: tips en suggesties

Een reis naar Bordeaux zou niet compleet zijn zonder een goed georganiseerde wijnproeverij. Deze majestueuze regio herbergt honderden wijnhuizen, waarvan velen hun deuren openen voor bezoekers die hunkeren naar een glimp van het magische proces van het maken van wijn en natuurlijk het proeven van hun fijne creaties. Bij het proeven van wijn, zijn er een paar dingen waar je op moet letten om de complexiteit en kwaliteit van de wijn echt te waarderen.

• Kijk naar de kleur: Rode Bordeaux-wijnen kunnen variëren van diep robijnrood tot donker paars, terwijl witte Bordeaux-wijnen meestal een licht strogeel tot groengouden tint hebben. Een wijn’s kleur kan je veel vertellen over zijn leeftijd en kwaliteit.
• Ruik de wijn: Sluit je ogen en dompel je neus diep in het glas. Adem in. Bordeaux-wijnen zijn bekend om hun complexe aroma’s.Je kunt hints van donker fruit, specerijen, vanille, tabak, leer, en zelfs aardse tonen ontdekken in rode wijnen. Witte wijnen kunnen aroma’s onthullen van citrus, perzik, honing, en bloemige noten, vaak met een ondertoon van vanille of toast als ze op eiken zijn gerijpt.
• Neem een slok: Laat de wijn een paar seconden in je mond rondgaan om alle smaken te kunnen proeven. Goede Bordeaux-wijnen hebben een perfecte balans tussen fruit, zuurgraad, tannines (voor rode wijnen) en zoetheid (voor zoete witte wijnen). De afdronk moet lang en aangenaam zijn, waardoor je naar een tweede slok verlangt.

Als je een bezoek plant, zijn er verschillende gerenommeerde wijnhuizen die je absoluut niet mag missen. In de Médoc-regio zijn Château Margaux, Château Latour en Château Lafite Rothschild must-sees. In Saint-Émilion, neem de tijd om Château Cheval Blanc en Château Ausone te bezoeken. En voor zoete witte wijnen, zorg ervoor dat je Château d’Yquem in Sauternes bezoekt.

Bordeaux-wijnen en gastronomie

De harmonie tussen wijn en spijs is nergens zo evident als bij Bordeaux-wijnen, die een uitzonderlijke aanpassingsvermogen tonen in culinaire combinaties. De robuuste rode wijnen uit Médoc en Graves verheffen gerechten met rood vlees en wild tot een hoger niveau. De rijke tannines in Cabernet Sauvignon sluiten naadloos aan bij de smaken van steaks en lam, terwijl de soepelere, fruitgedreven Merlot van de Rechteroever een perfecte aanvulling vormt op gevogelte en varkensgerechten. Witte Bordeaux-wijnen, zowel droog als zoet, hebben ook hun favoriete metgezellen. Droge witte wijnen zijn heerlijk met zeevruchten, verse oesters, gegrilde vis of geitenkaas. Zoete witte wijnen van Sauternes of Barsac zijn onweerstaanbaar met foie gras, blauwe kazen en fruitdesserts, maar kunnen ook een verrassende en verfijnde combinatie zijn met gekruide Aziatische gerechten. Enkele traditionele Bordeaux-gerechten die je zou kunnen proberen met lokale wijnen zijn ‘Entrecôte à la Bordelaise’ (ribeye steak met een rijke rode wijn en sjalot saus), ‘Lamproie à la Bordelaise’ (een rivierpalinggerecht met Bordeaux-wijn), of ‘Canelés’ (kleine Franse gebakjes gemaakt met rum en vanille, perfect om te genieten met een glas zoete witte wijn).

Slotakkoord: De rijke symfonie van Bordeaux’s wijn erfgoed

Het verkennen van de wereld van Bordeaux-wijnen kan een eindeloze en altijd verrassende reis zijn. Van de eeuwenoude tradities en zorgvuldig bewaarde vinificatie technieken tot de prachtige verscheidenheid aan wijnen die deze unieke regio produceert, Bordeaux heeft veel te bieden aan zowel de beginnende wijndrinker als de ervaren oenofiel.